Roel Sanders.

Verhoal.

Levensvroagen

Daarom?... Is gain reden; zegt man doch mainsttied. Mor der mout doch wel n oorzoak of reden wezen, veur aal wat der in ons noaste- of wiedere omgeven beurd. Zokswat komt doch nait zo mor oet locht valen? Achterof is voak n bult verkloarboar. t Kin ja nait aaltied n ongelok, of stom touvaal wezen. Gain mensk is veur t (on)gelok geboren. Aigen verdainste? touval? noodlot? Woarin mouten we nou leuven?

Woarom?... Binnen mensken op dizze eerde komen? Tot meerdere eer en glorie van onze Schepper? Of noodzoaklekerwies vanwege veurtplaanten? Onze olders hebben ons vanzölfsprekend - al din nait vol vreugde - begrout. Gain van de borelingskes het er ja zölf om vroagd. Eerste geluud is din ok vervaast gain klaank oet plezaaier west.
n Vrömde, kolde, aangstaanjoagende wereld is t, dij heur of hom begrout. Doch blift t n wunderboorlek gedou.
Oplochten, veuraal noadat bleek, dat alens dik in order is, zowel mit mouder as kind - aal der op- en aan zit - en t wieders zond lekt; is er reden tot grode daankboarhaid.

We hopen, das wie der mor laank van maggen groalen. Mor dat hebben wie ja nait in aigen haand. In "broeklaain" geven en kregen ! Veur goie -, mor ok - minne tieden. In veur- ,mor helaas ok wel ais tegenspoed. Mit hopenlijk meer lief as leed. Ok zit in elk begun t ende al besloten. Dood en leven heuren bie mekoar as kop en munt; yin en yang.

t Blift aaid n volslagen roadsel, woarom d'aine vraauw - al din nait hoopt votdoadelk in verwachten rakt, meschain wel van berreplaank of en n aander noa laank wachten en veul underzuiken, voak oet nood, noa n aantal mislokte pogens; veurgoud hoop op gezinsoetbraaiden mout opgeven. En wat te denken van al dij vraauwlu wichter voak nog dij t kind (nog) nait willen en t doardeur (loaten) ofdrieven, of ter adoptie aanbaiden?

Woarom?... Is alens in dizze wereld zo maal verdaild? Hebben paardie lu zowat helfte van tied kommer en kwel?
Komt man financiële armou mor nait te boven? Blift t stoer, aaid mor weer opnij endjes aan nkander te knubben, terwiel bie sommege aandre lu (schienboar) zomor t geld binnen blift stromen.

Over rechtvoardeghaid sproken! Waaraan hebben wie dizze verdaildhaid in soamenleven te daanken? Elk t doch t zölfde recht op n menskwoardeg bestoan? Hebben zie meschain wat onmis doan, of het man dit aanszins over zochzölf ofroupen? Mouten we dit admis raangschikken under t heufdstok "kloare pech"?

Woarom?... Heerst er in bepoalde laanden zowat aiveg en aaltied oorlog. Is der zowat noeit n tied van - of zicht op vrede? Stoan paardie volken aalsmor vannijs mekoar noar t leven. Binnen der doagelks miljoenen ontheemden op vlocht, of mouten ze bivakkeren under mainst erbaarmelke omstaandegheden. Onschuldige manlu, vraauwen en kinder.

Woar is t laand bleven, woar laiwe en laam vredeg noast nkander konden leven ? Woaraan ontlainen terroristen t recht op heur schrikkelke gedou ? Wenneer komt er in t " haailege "(?) laand endelk ains "Vrede"?

Woarom ?... Roaken zoveel mensken, veural jongen, zodoaneg mit heurzölf en aandern in knobe, dat ze mainen haard te mouten schoppen tegen bestoande orde deur: overmoateg alcoholgebruuk; drugs; allerhaande vörmen van kriminoalitait en aandre eksessen en hiermit voak gepoard goand 'zinloos geweld'? Zie hebben weelde en welvoart ja aan t gat hangen, mor waiten ogenschienlek nait, hou doar mit om te goan.

Woar göng t mis? Wel of wat is der as schuldege aan te wiezen? Wel is veur dij noareghaid verantwoordelk?
Laaidt o.a. n teveul aan buusgeld; deur: betoalde bieboantjes; thoessituoazie: inkomplete femilies - waarkende moekes gebrek aan echte aandacht, belaanstellen en tied (sleudelkinder!); tot dizze hedendoagse oetwossen?
Hou kriegen we menskhaid weer in t goie aalgemain accepteerd - spoor ? Woar binnen de algemaine normen en weerden bleven?

Woarom?... Is er zoveul ellèn in wereld? Onvree mit zokzölf, aal en elkenain; nieds tegenover aandern, dij t (voak schienbaar) veul beder troffen hebben? Binnen wie mit nkander, t spoor n bedie biester roakt? Hebben wie teveul buusgeld, van dij gevolgen, dat mit noame t jonkvolk nait wait, wat e doar van gekkeghaid zoaal mit doun mout?

Vreten ze doarom zokse roare dingen oet en zetten ze t dure geld om in draank. Zoepen ze as n krieger op t oorlogspad. Hebben we t zo goud, das wie dij weelde van onze welvoartsstoat nait velen kinnen? Binnen wie zo verwend deur t bezit van t eerdse slijk, dat wie veurdailen van onze gaistelke- en eerdse verworvenheden vergeten binnen? Worden we deur t "wereldvenster" d'aaloverheersende tilleviezie en (internet) kompjoeter - zo 'brainstormd', dat we werkelkhaid oet t oog verloren hebben?

Woarom?... Lieden miljounen mensken op dizze eerdkloot aan : aarmoude, honger en dörst? Roaken er doagelks zoveul lu heur boantje kwiet? Is er bliekboar gain enk'le regeren in stoat t tie blievend te keren? Zain zie ondaanks schone beloftes - gain kaans n ende te moaken aan aal bekende en deur elks zo verfoeide wantoustanden; widde boorden criminoalitait fraudes; omkopens; chantoages; drugshaandel en gebroek; moord en doodslag; vandoalisme; daifstal; bedrog en aandre "braandhoarden"?

Woarom?... Lopt er ain op de vaar huwel'ken spoak? Woar is traauwbelofte bleven, as we t bliekbaar bie elk zuchtje tegenwind al of loaten waiten? t Zo gaauw nait meer zain zitten en t 'huwelksbieltje' der bie dele smieten?
Waiten wie ons mit welvoart en welstaand gain road meer? Mouten wie zo neudeg as echtpoar aalbaaide waarken, van dij gevolgen, dat wie sikkom gain tied meer hebben veur mekoar? Wat doun we nkander en ev. onze kinder aan?
Zo binnen we doch nait getrouwd? Woar is ons verantwoordensgevuil bleven? Woar belofte van aivege traauw, in veur- en tegenspoed?
Huwelken worden in hemel sloten, wordt der wel ais zegd, mor woar blift din dij Allerhoogste traauwambtenoar? Woarom let HAI dat altmoal geworden en grep HAI dij 'echtbrekers' nait bie schammelhakken?

Geven we nait meer genog om mekoar en kaizen doarom te rad pad van minste weerstaand. Aan ovrege betrokkenen en in t biezunder kinder wordt schienboar naauw docht.

Woarom?... As we bovenstoaande faiten consteteren en erkennen; t aalmoal zo biezunder goud waiten en t zo geern aans zain haren; kinnen wie der mit ons aalmoal din echt niks aan veraandern? Blieven onze ogen sloten oet: aangst; aigenzinneghaid; zölfdezucht; onverschilleghaid; gemakzucht of 'apathie'? Loaten we daarom aal mor geloaten liedzoam - over ons heen glieden?

Woarom?... Gunnen mensken mekoar t licht in d'ogen smaangs nait? Nieds, op wat n aander het? Kikt menneg oog aaltied noar d'aander? Is andermans gras nog aaid veul gruiner?

Willen of kinnen we n aander nait goud begriepen? Willen we aalsmor t zölfde of meer as wat n aander het? Zo ontevree, mit wat we zölfde zomor kregen hebben, of is t schier jeloerseghaid? Aigen verdainst is t ja nooit!
Daankboarhaid is mainsttied wied te zuiken.

Woarom?... Met man schienboar mit twij moaten; is t oordail nait geliek; droagen lieke monniken nait zölfde kappen?

Mout d'aine mensk staarven in ploats van te maggen blieven, terwiel paartieds n aander zo geern wil goan?
Zellen wie t nait meer aan onze "grote Hemelse Regisseur" over mouten loaten en mouten peberen veural ons aigen stroatje te schrobben? Verkloaren kinnen we loop van zoveul dingen ja doch nait!

Woarom?... Moaken wie ons aaid zo drok om let op tied, dij mensk van bovenof wordt geven onbelangrieke zoaken? Kinnen we onze toumeten tied nait beder besteden? Vinden we t zo stoer, ains "spiet mie" te mouten zeggen?
Willen wie noeit minderman wezen? Mout t laifst onze aigen hoane keuneg blieven kraaien?
Mouten wie veuraal zölf volop in belaanstellen stoan?

Woarom?... Mouten paardie lu leven mit n sikkom ondroagelk verdrait? Kinnen mensken zo min vergeten en bovenaal vergeven? Ligt schuld nait bie elk van ons! Binnen we t parredies'; 'de zondvloud' en 'toren van Babel', allaank vergeten? Is onze sproak op zoveul terraainen nog aaltied verward? Zegt ains 'beloofde regenboge' ons nou gain sikkepit meer?

Woarom?... Maggen mensken nait aaltied soamen old worden? Worden ze zomor onverwachts bie nkander vot reten, deur: - zaikte, of aander melleur; woardoor aine beveurbeeld noar n zaikenhuis of nog aarger n verpleeghoes mout. Of deurdat man oet tied rakt; mit voak n bult zörgen veur achterblievers; fysiek; psychisch of financiëel.

Waar kinnen wie antwoord kriegen op dizze en nog n haile baarg aandre vroagen? t Grode 'woarom' blift n open vroage, woar gain mensk n ofdound antwoord op krigt. Elks mout doar zien weg in vinden, as e der mor nait bie verdwoald.

Of vroag k meschain noar bekende weg? En zuik ik t gelok, terwiel t al laank en braid veur mien vouten ligt.
Wel t wait, mag t zeggen!