Gerhard Tuinema.

Verhoal.

De Gebroeders van Dam (dail 21)

Vervolgverhoal, schreven deur Gerhard Tuinema.

Hai kin wel heuren dat taande nait hail monter is want t komt ter nog al wat franterg oet as ze vragt: "Woont hier misschien n juffer de Boer?"
"Dat bin ik", zegt Hennie, "mor ik kin joe nait!"
"Nee, dat zel t wel nait", vaalt taande in, "mor dat huift ook nait. k Wol allain mor even waiten: is Jurrie hier?"
"Dat komt goud taande", zegt Jurrie en komt noar deur tou, "mor hou kommen ie hier wel verzaaild."
"Hou ik hier verzaaild kom? Magstie ja wat schoamen doe grode lummel en dat magst." Taande is nait meer te hollen en Hennie vindt t wel zo verstandeg om heur aan binnenkaant van deur te hoalen en dij dicht te doun.
"Jô, schoamen magstie", gaait taande verder. "Ligt dij aarme Elzo in t zaikenhoes en ik wait naargens van. Hai haar wel dood goan kènd, zunder dat ik wis wat ter aan de haand was." "Jô, mor heur toch ais taande..." begunt Jurrie weer, mor t helpt niks. t Ol mìns raagt mor deur. "Kom ik doar vanmörm op ploats en gain mins thoes. Der struunde allain n olle kerel rond. Knotnerus of zowat hin en dij vertelde mie dat Elzo noar t zaikenhoes goan was. t Was krekt of k deur de grond ging, zo'n laive jong."

"Mor hou kommen ie hier din taande", vragt Jurrie. "Hou k hier kom? Dat haarst nait docht nè? Knotnerus vertelde mie dastoe traauwplannen hest, stel die veur: traauwplannen, mor k wol der gain spier van leuven, haildaal niks. Mor hai huil vol en dou bin k noar dij slampamper van n vorrejeude goan en dij zee dat t woar was! Hai het mie dit adres ook geven en k bin votdoalek weer op bus stapt. Dochst zeker dat dat zo mor gaait nè, mor din bist de plaank wel mis. Taande is der ook nog, denk doar om. Magstie ja wat schoamen, dien bruier in t zaikenhoes en doe hier bie zo'n slet van n wief, bah!"

Hennie, dij zok aal stil hollen het, krigt n kleur bie dizze woorden. "Wel ie binnen, wait ik nait, wat ie van plan binnen wait ik ook nait, mor ik woarschaauw joe: denk ter om wat ie zeggen! Ie binnen hier in mien hoes en k loat mie alles nait veur de vouten gooien!"
"Zo, doe waist nait wat ik van plan bin, nè? t Is wel schaande dat dien bereken nait goud oetkomt. Mit n mooi proatje achter Jurrie toukommen nè en din mooi weer speulen van zien sìnten. t Kon mooi! En ik zeker mor gaauw dood goan, din wer t potje nog n beetje groter. k Heb die al laank deur!"

Taande is haildaal de kluts kwiet. Ze trilt t oet en heur ogen glinstern. "Heur es even taande", zegt Jurrie, "ie waiten nait wat ie zeggen. Wor nou even kaalm din ze k joe alles oetleggen."
"Goa mor mit in koamer", zegt Hennie.
"Gain vout zet ik in koamer", roast taande verder, "k zol mie ja schoamen. k Bin n eerboare vraauw en k heb baaide jonges t allerbeste altied veurhollen. Mor ze wazzen mie nait neudeg, ze konden zok zulf wel redden. Ze kwammen in heur aigen voel en ballast om, mor nee, taande mog nait kommen om heur te helpen. En din heur je van n aander dat Jurrie zok verslingern gaait aan zo'n stadsjuffertje, dij nog mor net mondeg is. t Ligt je ja dik boven op woar t heur om begonnen is! Mor t gaait nait deur. Ontaarven ze'k hom, dij deugenait van jong!"

Din is t oet mit Hennie heur geduld. Ze dut deur open, nemt taande bie aarm en zegt: "Doar is t gat van deur. Wol ie der vrijwilleg oetgoan of mou k joe der oetzetten. As ie kaalmer binnen mag je weerkommen en aans blief je der boeten."
Taande wil nog wat zeggen, mor ze komt nait weer aan bod. Hennie wil niks meer heuren en veur dat taande in de goaten het wat ter gebeurt, staait ze boeten. Hennie en Jurrie blieven achter... mit de brokken.
Brokken, dij binnen der moakt, haile male brokken. Taande het gif streud en de oetwaarken doarvan is slim, hail bot slim. Stil, zunder ain woord te zeggen, lopen Hennie en Jurrie weer in koamer. t Eten is onder bedrieven kold worden, mor dat dut al nait veul meer of, want baaiden binnen z al meer as zat, zunder dat ze ain stukje had hemmen.

"Goa doe mor eten Jurrie", zegt Hennie, "ik heb gain trek meer."
"Och wicht, zet t eten mor vot, k lus ook niks meer. Zo'n olle serpent!"
Laank blift t din stil in koamer. Baaiden willen ze wel wat zeggen, mor ze waiten dat elk woord ainlieks te veul is. Der staait wat tussen heur, mor ze waiten ook nait recht wat t is. Taande's woorden hemmen zeerder doan as zweep. Nóg binnen de dèllens nait te zain, mor ze mouten kommen, dat kin nait oetblieven.

Stilte wordt drukkend: Jurrie draait op stoul hin en weer, net as n hen dij t aai nait recht kwiet ken. Mit zien traauwe ogen kikt e Hennie aan net of e zeggen wil: zég din toch ais wat!
Din zegt Hennie: "vertel mie ais Jurrie, wat femilie is ze van die en mit wat recht speulde ze zo op en muik mie oet veur n slet." t Leste woord komt ter mit n snok oet. Dát het heur zeerder doan as aal t aander mit n kanner. Jurrie vertelt hou de zoaken der biestoan, mor op heur leste vroag mout e t antwoord schuldeg blieven. Van recht is gain sproake, mor hai kin taandes woorden nait meer ongedoan moaken.

"Trek die der toch niks van aan wicht. Taande mainde t nait zo slim, ze was wat franterg in hoed, omdat wie heur gain tieden stuurd hemmen. Mörn is ze t weer vergeten!"
Nee Jurrie, zo is t nait. Zái zegt wat aardern denken. t Ligt der ja dik bovenop woar ze mie veur aankieken. Ze hemmen nou ja weer wat om te roddeln. Woar heb ik nog meer noar keken as noar dien centen. k Heur ze t al zeggen! k Ben der baang veur west, mor dat t zo slim wezen kon, dát haar k nait docht. Mor wat ter ook gebeuren zel, nooit zellen ze mie mit de vinger noawiezen, nooit! k Aarbai mie laiver krom inploats van op zo'n menaaier in de bragel trapt te worden! Wat bin k begonnen, o God, wat bin k... begonnen! Hier mós wel n stoeperd op kommen, dat kón nait aans! Mor zó? As n slet het ze mie oetmoakt, as n vraauw van slecht gedrag! Net of ik veur geld mien leven en toukomst votgeef! Ik... n slet!!"

As n aanklacht worden de leste woorden der oetgooid. t Is te veul veur Hennie en mit n smak let ze kop op aarms zakken en begunt te schraiven. Heur haile lichoam schokt onder heur snokken en aalvot flustert ze dat aine woord: "Slet!"
H i e r staait Jurrie machteloos. Hai wil wel wat zeggen, mor kin nait. t Is net of keel hom dicht zit; hai slokt, mor kin de kloet dij der veurzit nait wegkriegen. Hai kin nait meer denken. t Is net of alles leeg is... Hai kin taande beter as Hennie en hai wait dat ze t zo slim nait maind het. Ze is al wel voaker zo oetvoaren, mor op n duur draaide ze altied weer bie.

Op n duur holt t snokken op, mor Jurrie schrikt as e Hennie aankikt. Der ligt zo'n roadeloze trek op heur gezicht, ze kikt zó verdraiteg oet, dat e der wel oetlopen wil. Hai schoamt zok dat e niks zegt, mor mit de beste wil van de wereld kin e nog gain woord oetbrengen. Dat t ook zó goan mos. De haile mörn was t zo mooi west en nou mor zo dat lelke der tussen. Alles wol e wel geven om t ongedoan te moaken, mor hai kin nait. Hier kin minskehulp nait helpen.
Din begunt Hennie weer te proaten. Ze fluustert hoast, zoveul muite het ze der mit. "Most nait kwoad worden mien jong as ik die nou zeer dou. Most mie begriepen, tou Jurrie, blief asjeblieft kaalm en pebaaier mie te begriepen. Ik vuil wa k die aandoun mout, mor ik kin nait aans. Ik k i n dit nait verdroagen, ik w i l dit nait verdroagen. Jurrie mien jong, doe most weer votgoan."

"Doe most mie weer vergeten, net doun of ik ter nait west bin. Dou mor net as taande en kiek mie mor aan veur n slechte vraauw. Doe zest t wel nait kinnen, want doe waist wel beter. Mor pebaaier t mor, dat is t makkelst veur die! Jurrie, ik mag die groag, doe hest mie ook nait teleursteld, mor ik kin t nait verdroagen dat ze mie veur n slechte vraauw aan kieken. k Zol gain leven kriegen op t dörp. k Zol minsen nooit vertraauwen, hou goud ze t misschien ook mainen. Jurrie mien jong, goa nou vot. k Zel die loater alles wel dulek moaken in n braif, ik kin nou nait meer. Tou Jurrie, goa nou vot, dou t din om mie! Ik kin dit ja nait langer verdroagen. Tou mien jong, kiek mie nait zo aan, ik wait ja wel wa k die aandou, mor begriep mie toch! Tou Jurrie, goa nou... vot!"

Nóg zegt Jurrie niks. Hai kikt mor wezenloos veur zok oet. Dat kin ja nait woar wezen. Alles weer doan? Aal dat mooie weer vot? Nee, dat kin nait, dat bestaait nait. Ze wil hom veur de gek hollen, dát zel t wezen. Ze het ja zegd dat ze mit hom traauwen ging...
Din begunt e te lagen, hail haard te lagen. In ainmoal holt e ook zo mor weer op en din wait e dat t wél woar is, dat ze t wél maint.

Votgoan, zee ze. Hai begript heur zo goud, hai wait wat ter in heur omgaait. Kaalm wordt e, hail kaalm. Hai bit zok lippen kapot om mor nait te schraiven. Nou mout e staark wezen en dat is t ainegste wat e nog veur heur doun kin... "goud wicht, ik zél votgoan. Ik begriep alles wel en k zel niks meer zeggen. Mor ain ding wo k die nog vroagen: goa doe even noar bruier tou en vertel hom alles. Dát kin ik nait doun..."
Din, in ainmoal draait e zok om en lopt tou koamer oet. Hai heurt nait meer dat Hennie nog wat ropt... Mit n smak vaalt deur achter hom dicht...

Wordt vervolgd!